CRITÅ CEKAK - Ndårå Púspå

᭒ - Critå Cekak  - Ndårå Púspå              ᭜ ᭑          ᨾ                     ᨾ      Sirahé nénglang-nénglèng ngiwå nêngên. Lambéné sêmu mèsêm. Kêsêl ngadêg banjúr lunggúh dhingklík. Mripaté ngriyip. Durúng suwé nyèlèhake bókóng, cêkékal ngadêg manèh. Gombal têlês njêron èmbèr kêbak banyu íng pêngarêpané dipêrês apúh. Nuli dulat- dulit ngrêsiki lêbu síng sêkirå isíh nèmplèk ånå pèlêg sasêla-sêlaníng ruji. Sawisé rinåså sakabèhé katón mêncèrèt kêmplíng Ndårå Púspå nêmbé nglèrèni olèhé ngumbah sêpédha mótór anyaré.                ᩊ    ᭙  ᨾ      ᭰ ᭦  ᭦         Kêndharaan kuwi dudu olèhé tuku. Kåyå dhèwèké gablêg dhuwit åpå. Najan ndårå, yèn múng mêrgawé ndhèrèk karatón, blanjané sêpirå? Katujóknå kadidéné abdi dalêm langêntåyå kaprigêlané mbêkså lan nabúh gamêlan isíh payu kanggo mènèhi lès privat marang putra- putrine pårå kanjêng sartå mulang kêsênian ånå sawêtårå sêkolahan.             ᩊ              ᨾ               ᨾ ᭻ ᭐ Sêmbulihé lumayan. Sithík róngithík kêpårå malah biså dicèlèngi ånå bank. Åpå iki síng dijênêngaké barokah? Dhuwit sithík níng turah? Yèn dhóng kêcênthók butúh mirunggan, kók yå ånå-ånå pas rêjêki síng ngampiri. Cêkak cukupé, kanꧢi dilakóni samadyå, ora susah ndadak nganggo ngåyå åpå manèh ngångså-ångså, balé somahé Ndårå Puspå tansah kêcukupan najan ora mumbra-mumbru.                      ᭥                 ᭜     ᦿ᧌   Dhasar yèn lagi pulúng, paribasan lagi thêngúk-thêngúk waé yå mêkså nêmu kethúk. Nomêr dépositoné nalikå diundhi ndilalah katút mêtu. Hadhiah sêpédha motor grès kinyis-kinyis sidå kêcêkêl tangan. Nêmbé sêpasar kêpungkur kêndharaan mau dikirím mênyang omahé. Saiki êndi ånå bank síng ora awèh hadhiah? Pamrihé supåyå pårå nasabah kêpèncut nyimpên dhuwité ånå kono.  ᨿ          ᭓                      Biyasa uríp nèng kampúng, sabên ånå wargå mipík barang, tånggå liyané pådhå pating jrabing. Ånå síng múng ungak-ungak såkå jêndhélå. Liyane wira-wiri api-api mênyang warúng karo lirak-lirik. Betèké kabèh kêpéngin ngêrti såpå síng lagi kabêgjan.   ᨾ                            ᭜  Lho, ingatasé kahanan ékonomi tambah mawút, paribasan golèk sêgå saêmplokan waé kudu diréwangi iwut, kok isíh ånå pawongan sing turah-turah dhuwít. Ngungkuli bóm Bali, kabar sêpédha mótór anyaré Ndårå Púspå ora gantalan mênít wís sumêbar mratah sakampúng. ᭜             ᭙                     Tumrap Ndårå Púspå dhéwé kabèh mau ora pêrlu digagas. Dhasar atiné katêmbèn bungah. Kêpriyé ora, wóng sajêg jumlêg yå lagi pisan iki duwé pit móntór, najan carané numpak wis suwé mahir. Cobå yèn kudu tuku kêncèng, nganti jambúl wanên kirå-kirå mokal kêlakón.  ᨾ       ᨾ  ..... ..... .....    ᮑ          ..... ..... ..... (᭤) Minångkå klangênan anyar sabên dinå sêpédha mótóré dipanasi. Swårå mêsiné alus dhêng.....dhêng.....dhêng. Íng kupingé rinåså kêprungu laras bangêt, ngungkuli uyón-uyón gandêm marêm. Béda karo sêpédha mótór utangan umume síng uniné... dhit.... dhit.... dhit... (kré)dhit.                 ᧡᧌        Pisan-pinꧤo pit mótór anyaré diênggo mubêng kampúng. Iku waê kudu mlipír-mlipír awit durúng cêkêl rébuwès. Arêpa múng saknyukan, lêbar dianggo mêsthi langsúng dikumbah najan ora rêgêd saipit-ipitå.                          ᨾ ᭧ "Wèh, digirah malih, dèn?" cluluké Lik Man. Síng diaruh-aruhi mlèngèh. Ajêg. Sabên Ndårå Púspå uthêg karo sêpédha mótóré, yå tukang tambal ngiringan omah kuwi síng ngancani ngóbról.    ᭐     ᭜               Yèn wís ngono, Kang Jawul, bakúl mracang sêbêlah, biyasané nyusúl nggabúng. Lumrah. Arané waé tånggå adu pagêr kanan-kéríng. Sandhúng jêkluk kêtêmuné ya karo wóng loro kuwi.  ᭠                   "Mênawi kasringên dipún girah mangké malah awón lho, dèn," sambunge Kang Jawul. Ndårå Púspå kandhêg. Tidhå - tidhå sêrbèt têlês síng isíh dicêkêl disèlèhaké. ᨾ    ᭐          ᭤      ᨾ Pancèné babar pisan ora naté pêngalaman ngrumat sêpédha mótór, ómóngané Kang Jawul síng sêmu nggiri - nggiri kråså ngêdhêg - dhêgi. "Kók anèh. Mbotên saé kadós pundi, Kang?" pitakóné.                 ᨾ  ᭒᭒ ᩡ        Lik Man dhéwé mèlu ngungún. Nalaré, tambah rêsik rak tambah rêsêp disawang. "Åpå kuduné kåyå duwèké Jimún Kirík kaé? Wís luthu ra tau kambón gombal, oliné rêmbês kocrat - kacrit pisan. Yèn numpak, kathók ki ora tau kók ora rêgêd kênyak gêmúk," cluluké.                      ᨾ      "Ora ngono, Lik. Maksúdku, kowé ngêrti iwak tó?" ucapé Kang Jawul. Lik Man ora énggal wangsulan awít durúng mudhêng lêrêgé. Sêmono ugå Ndårå Púspå katón bingúng. "Nåpå hubungané sêpéꧤa mótór kaliyan ulam?" wuwuhé.   ᩂ  ᨾ             ᨾ        "Ngètên lho, dèn. Ulam nikå jalaran mbotên naté mêntas saking toyå dadós amís. Ngatên ugi pit móntór. Kêkêrêpên dikumbah gèk-gèk mangké malah mambu". Mudhêng lagi disêmóni Kang Jawul, Ndårå Púspå gumuyu latah - latah.           ᭠ ᭦    ᭗           ᭧ Ora kåyå ningrat liyane síng biyasané kumingsún, Ndårå Púspå kalébu blatèr. Srawungé trapsilå nyumêdulúr, tanpå mbédakaké drajat lan sêmat. Yå margå tansah nguwóngké sapêpadhané Ndårå Púspå dadi kajèn íng bêbrayan kampungé.   ᭧                ᭙       ᨾ        Utamané marang brayaté dhéwé Ndårå Púspå têmên - têmên kêncêng olèhé ngêcakaké udanêgårå. Sakíng kêrasé têrkadhang malah njalari bênthík karo bojoné. Kêpriyé ora gèsèh. Ndårå Púspå iku panggonané unggah-ungguh. Sêmbarang kalír ditimbang saru sikune.      ᭙                ᭻ ᭻     Béda sisihan. Dèn Ngantèn Púspå kuwi sarwå praktis. Dhasar wóng wóngané canthas lan bantas pisan. Mulå kêrêp waé pêrkårå sêpélé wêkasan dadi gêdhé. Katujuné sadurungé kêladúk ngåmbrå - åmbrå, Ndårå Púspå pilaur ngalah.     ᨿ     ᨾ        ᭙    "Bu," ujaré nuju wayah surúp nalika lagi nglumpúk lungguhan ånå têras ngomah. Kupingé Dèn Ngantèn Púspå wiwit njêpiping, lambé rådå njêdhir. Rusti, anaké prawan ontang anting, mèlu kêthal - kêthil.            ᭤              ᨾ "Bola-bali wís tak wêling yèn gawé tèh kuwi síng miråså. Kajåbå lêgi lan angêt kudu kråså sêpêté. Ora kåyå iki. Wís bêníng tawar sisan. Iki kómbóran jênêngé," cluluké Ndårå Púspå karo ngangkat gêlas unjukané.      ᨾ               "Alah, pisan-pisan nggih ngunjúk anyêpan. Mêsisan sêsirík bèn mbotên gampil kéngíng diabètês," wangsulané bojoné. "Lho, Nók, Ibumu kuwi yèn dituturi ajêg mbrêngkélo," wuwuhé Ndårå Púspå sambi nyawang anaké wadón.              "Ditambahi gêndhís dhéwé rak sagêd tå, Pak," ucapé Rusti sêtêngah mbélå ibuné kang lagi kêtiban awu angêt.              ᨾ    ᭙ "Pêrkarané dudu kuwi. Nangíng síng tak kuwatiraké, mêngko nèk kowé banjúr kêpatúh nyugúh tamu wédang saanané. Iki ora bêcik." "Pripún mbotên apiké."    ᨾ                          ᨾ᭻    ᨾ   "Ngêrtiyå yå, Nók. Kahanané sawènèh balésomah iku bisa katitik såkå unjukan síng disuguhaké marang tamuné. Yèn wédangé angêt, lêgi, sêpêt gèk kênthêl pisan kêna dibadhé kêluwargå kuwi harmonis. Suwaliké yèn kåyå kómbóran, wis tå, biså dipêsthèkaké kahanané brayat mau ugå sépå, anyêp," kandhané Ndårå Púspå.    ᨿ ᩌ          ᭙ ᭙        "Dadós cêthane Ibu ngladósi unjukan anyêp niki awit nêmbé nêsón kalih Bapak?" cluluké Rusti sakêpénaké. "Bocah ra urús. Rumangsaku sêprånå sêpréné kók durúng biså tåtå jalmå," grênêngé Ndårå Púspå.      ᨾ                     Kuwi lagi soal wédang. Durúng ngrêmbúg wêwalêr - wêwalêr liyané. Marang batihé Ndårå Púspå ajêg mêlíng, "yèn tangi ésuk åjå nganti kedhisikan pitík supåyå gangsar olèhmu cêcèkèr rêjêki". Awít såkå kuwi balé somahé Ndårå Púspå tansah résêp dinulu.             ᭜         ᨾ          Sadurunge bangún ésúk kabèh wís tumåtå. Isíh rêpêt - rêpêt plataran ngarêpan rampúng disapu gilar-gilar. Sêmono ugå njêro omah katón rêsik gumrining. Jêndhélå - jêndhélå dibukaki. Håwå sêgêr ngêbaki sênthóng. Kênå dititèni, ora lêt suwé Dèn Ngantèn Púspå mêsthi mêtu régól sapêrlu blånjå mênyang pasar.          ᭐        ᨾ  ᨾ   Siji loro tånggå síng mbarêngi blånjå racak isíh pådhå dhowal - dhawul rambuté lan sèthèpên mripaté awít durúng kobêr raúp. Dèn Ngantèn Púspå malah wís adús lan macak. Jungkatané tatas, pangganggoné rêsik sartå pantês.              ᭙  ᭵             Wís dadi padatan manjing ngisak mêrlokaké nglumpúk ånå méjå dhahar. Kåyå biyasané bêngi kuwi rampadan síng dicawisaké múng prasåjå, jangan bêníng, sambêl trasi, gêrèh kinanthi gorèng garíng ditambah rêmpèyèk kacang. Nanging amargå têtêp disyukuri, yå dadi miråså.          ᭘              Rusti ajêg lunggúh kúrsi sisíh kulón méjå. Sêbab, panyawangé biså bawéra nrabas ruwang tamu lan têras, kêpårå bablas nganti têkan ratan ngarêp omah. Wêwayangané kêndharaan kang patíng sliri sartå bakúl hík síng sênthéyoran kabótan mikúl dagangané kétók cêthå.                 ᭐  Suwaliké, najan awan pisan, síng nang njåbå ora bakal wérúh njêroné ngomah amargå kaling-kalingan kåcå jêndhélå rayban ruang tamu alapis slintru tipis.      ᮑ             ᭧ᨾ      ᭙      Olèhé mangan tanpå sabåwå. Paling síng keprungu múng kumlinthingé séndhók adu karo piring. Manút Ndårå Púspå, wóng mangan kuwi ora ilók sinambi ngóbról gêguyónan. Awít åpå waé síng dipangan, arêpå prasåjå pisan, yèn dikênyam kanthi êmat bakal bisa dirasakaké nikmaté.                               Cêthané, mangan kuwi ora múng watón ngêmplók nganti wêtêng mbêdhudhúng. Nanging luwih såkå iku, nyukuri paringe Gusti kang murbèng dumadi. Mula wêktu Rusti ndadak ngowahi adat jêlih - jêlih satêngahe mangan, Ndårå Púspå api-api mbudhêg.  .....  ᭙   ᦽ᧌     ᭻ᩌ          ..... "Pak, Bapak....," cluluké prawan kuwi karo sirahé longak - longok nyawang njåbå. Rainé Ndårå Púspå mbrabak ngêmpêt nêsu. Suwé ora olèh wangsulan, sêpisan manèh Rusti njêmpling rådå sora. "Paaak!".    ᨾ   ᭧ .....     ᨾ       ᭥        Ndårå Puspå muntab. Kagól anggóné dhahar, gênti nggêbrak méjå. Dhuèèrr! "Bocah ora tåtå. Diêntèkaké dhisík mangané, lagi kêna matúr," ujaré kanthi swårå, gróyók sakíng dukané. Dèn Ngantèn Púspå bisané múng lunggúh mêngkêrêd saking wêdiné.     ᦽ᧌                      Karo mimblik-mimblik Rústi kêpêksa nyimik - nyimik ngêntèkaké sêgå ing piringé nganti rêsík. Sak upå waé, ngugêmi wêwalêré Bapaké, ora ånå síng nyiså utåwa kecicir. Rampúng mangan Rústi ngombé sacêgukan.               ᭜      ᭓.....          ᩏ              "Wís, saiki ómóngå," pangatage Ndårå Púspå. Rústi blangkêmên. Lambéné kåyå kêmunci. Lúh wiwít mili såkå mripaté. "Kók malah mbisu," alóké Bapaké. "Kulå ajríh....," jawabé Rústi liríh. "Wêdi. Wêdi åpå?" "Mangké Bapak dukå malíh". Unjal napas sêꧤéla, Rústi mbacútaké olèhé matúr kanthi alón-alón ngarah ora ndadèkaké kagèt Bapaké, "Sêpédha mótóré Bapak dipêndhêt tiyang".      ᭶              Ndårå Púspå njumbúl. Méngo mênjåbå. Gandrik! Pit móntór anyar síng mêntas dilap nganti kinclóng lan diparkir ånå têras ngarêp saiki wis ora katón. Pagêr régól mênga ngêblak. ᭓                ᭤              Jranthal, Ndårå Púspå mlayu mêtu. Ngungak dalan kiwå têngên, Nanging síng digolèki êmbúh wís têkan ngêndi. Ndårå Púspå nêkêp dhadhané síng kråså abót. "Nók, nók, ngêrti ånå malíng mlêbu kowé kók yå múng mênêng waé," grênêngé. ᭙             ᨾ ᭐n        "Pripún sagêd matúr, wóng durúng - durúng Bapak kêsusu dukå," aturé Rústi. Saking ora kuwate Ndårå Púspå wêkasané ambrúk kantåkå dadi royongan. Dèn Ngantèn Púspå bisané mung jêlih - jelih.       ᩌᨾ  ᨾ      ᨾ       "Mulå tå mulå, Pak. Ampún kólót nêmên-nêmên. Saniki jamané pún owah. Dédé jaman Kómpêni malíh. Cobå yèn pún ngètên niki nåpå mbotên coꧢo," sambaté sêtêngah nutúh,*    ᩊ  /    /  Déníng: Pakné Puri / Panjêbar Sêmangat-01/2006 http://www.adjisaka.com/index.php/cerita-cekak-jawa/52-03-ndara-puspa